Hoe Grieks Pasen je weemoedig kan maken.

Dit weekend is het Grieks Orthodox Pasen. Of beter gezegd Christelijke Orthodoxen vieren nu Pasen dus ook in  o.a. Rusland, Roemenië, en Servië is het nu groot feest. Niet dat je gaat denken, dat de Grieken alleen een feestje vieren. Voor Grieken is Pasen zo iets als voor Nederlanders de Kerst is. Een groot feest dus vol tradities maar ook met een goed gevulde tafel met eten. 

In tegenstelling tot Nederland speelt in Griekenland het geloof nog een grote rol. De eerste keer dat ik met Grieks Pasen in aanraking kwam, was ik onder de indruk. In de week van Pasen, vanaf maandag tot en met zaterdag, noemt men in Griekenland elke dag “groot”: Grote maandag, Grote dinsdag, Grote woensdag tot en met Grote zaterdag.  Op Grote Vrijdag (Goede Vrijdag) is er ’s ochtends een mis en dan wordt de Epitafios -dat is een geborduurde graflegging van Jezus- met bloemen versierd. ’s Avonds volgt de processie door de wijk of het dorp. De Epitafios wordt door vier mannen gedragen, en daarachter volgen de priester en de gelovigen, die een brandende kaars in de handen houden. Bij terugkomst in de kerk, gaan de vier mannen met de Epitafios voor de deur van de kerk staan en alle gelovigen lopen onder de Epitafios door de kerk in.  Na Goede Vrijdag volgt Stille Zaterdag, voor de Grieken Megalo Savvato. Tijdens de ochtendmis worden de bloemen van de Epitafios afgehaald en in mandjes gelegd en door de priester uitgedeeld. Deze bloemen nemen de gelovigen mee naar huis, want ze zijn gezegend.  Rond elf uur s ’avonds arriveert het Licht bij de kerk en wordt het van kaars tot kaars door de priester aan alle gelovigen doorgegeven. Het is heel indrukwekkend en mooi om te zien hoe het kaarslicht wordt doorgegeven totdat de kaars van iedereen brandt. Het hoogtepunt volgt precies op Middernacht,  dan zingt de priester de belangrijke woorden “Christos Anesti” dat “Christus is verrezen” betekent. Het is de absolute apotheose van het Griekse Geloof.  Het is traditie in Griekenland dat hierna vuurwerk afgestoken wordt, om de Verrijzenis uitbundig te vieren. Daarna volgt voor veel families het avondmaal (beter nachtmaal) waar traditioneel lam wordt gegeten.

Vandaag belden manlief en ik dus een aantal familieleden en vrienden om ze een prettig Pasen (Christos Anesti) te wensen. Op de achtergrond hoorden we de gezelligheid van familie en vrienden die samen Pasen aan het vieren waren. ML en ik keken elkaar een beetje beduusd aan want wat voelden we ons ineens geïsoleerd van alles en iedereen. Wat zouden we er nu graag bij zijn. En hoe tekenend was ons gevoel voor hoe wij vriendschappen ervaren in Nederland. We hebben het geprobeerd, we hebben ons huis opengesteld, we hebben eten met vrienden gedeeld, klaargestaan voor ze als ze hulp nodig hadden maar keer op keer leidden opluikende vriendschappen tot een desillusie. Beiden weten we eigenlijk niet meer zo goed wat we "fout" doen. Manlief gaat nog vrolijk gesprekjes met mensen aan maar daar blijft het ook bij. Zelf ben ik enorm terughoudend. Dat heeft deels met mijn introverte karakter te maken maar ook doe ik het deels uit zelfbescherming. Ik wil niet weer teleurgesteld worden door iemand en er achter komen dat de vriendschap die ik dacht dat we hadden niet veel voorstelt. Zo wil manlief niet meer mensen thuis uitnodigen voor een gezellig etentje omdat we nooit terug werden gevraagd. Toen we dit vroeger wel deden, bespaarden we ons geen enkele moeite. Ik stond een groot deel van de dag in de keuken. Iedereen had een gezellige avond en het eten (en drinken) smaakte goed. Als we aan het einde van de avond afscheid namen, deden we dat met de afspraak dat we binnenkort een keer bij hen zouden komen. De uitnodiging kwam nooit. Manlief en ik stopten dus op een gegeven moment zelf ook maar met uitnodigen. Hierdoor kwam de vriendschap in een soort van impasse en bloedde langzaam dood. Manlief gooit het op typisch Nederlands, ikzelf gooi het op de mensen zelf. 

Zover onze  gezamenlijke pogingen. Mijn eigen pogingen tot het in stand houden van een vriendschap of het leggen van een vriendschap zijn ook niet succesvol. Deels ben ik ook niet erg benaderbaar (meer). Er blijft altijd een bepaalde muur tussen mij en die persoon staan totdat ik het gevoel heb dat er echt een klik is. Heel langzaam laat ik dan iemand toe. Ben ik dan een hele koude kikker? Nee op het eerste gezicht lijk ik best gezellig en kan ik goed meepraten over algemeenheden maar als het daarin blijft hangen dan haak ik ergens af.  Je moet ook niet te snel dichtbij komen, want dan klap ik dicht. Ik zoek een bepaalde diepgang in een vriendschap en gevoelsmatig moet er een bepaalde klik of gedeeld begrip naar elkaar zijn. Ik weet dat dit kan want ooit had ik zo'n vriendschap. We begrepen elkaar feilloos. Als er iets was, dan belden we elkaar of gingen we bij elkaar langs. Dat hoefde niet eens lang te zijn maar lang genoeg om je toch een stuk beter te voelen. Zo stond zij ooit ineens op de stoep met een grote bos bloemen omdat ik een miskraam had gehad. Ze zei verder niet veel maar gaf me alleen een grote knuffel en ik mocht bij haar uithuilen. Zo stond ik later bij haar op de stoep en huilden we in elkaars armen uit omdat zij had gehoord dat ze ongeneselijk ziek was. Tot op het laatste moment zijn we er voor elkaar geweest. Naar mijn mening hoort een vriendschap zo te zijn. Tuurlijk heb je niet met iedereen dezelfde diepgang en doe je met de ene vriendin andere dingen dan met de andere. Maar voor mij staat vriendschap ervoor elkaar zijn ook als het minder met de ander gaat. Op die ene speciale vriendschap heb ik dat nooit gevonden. Meestal hang ik er maar een beetje bij en vervaagt de vriendschap weer net zo snel.

Dat staat in schril contrast met manlief. Hij heeft in Griekenland een grote vrienden- en kennissenkring. Sommigen bellen of mailen hem regelmatig. Als we een keer in Griekenland zijn, pakken ze het weer op waar ze gebleven zijn. Manlief leeft dan helemaal op en ik word ook meegezogen in de warmte en gezelligheid. In Nederland heeft manlief dit niet ondanks de pogingen die hij heeft ondernomen. Hij is er dus maar mee gestopt.  

Uiteindelijk zijn we dus vooral op elkaar aangewezen. Deels maakt dat je relatie sterk maar soms is het ook fijn om eens met een goede vriend(in) bij te praten. Een andere mening, een ander verhaal, een lach, een traan en een fijne avond, kan je energie geven. Dus met weemoed luisterden wij naar de Griekse gezelligheid aan de andere kant van de telefoon. We keken elkaar en spraken het niet uit maar onze ogen en hart zeiden op dat moment het zelfde: wat doen we eigenlijk nog hier?